Huub Stapel opnieuw de theaters in met zijn meest persoonlijke voorstelling tot nu toe
In een juryrapport stond de regel ‘Huub Stapel vindt zichzelf steeds opnieuw uit’. Dat werd het motto voor de carrière van de acteur en presentator. Na zijn succesvolle solo’s over de verschillen tussen mannen en vrouwen en het huwelijk, onderzoekt Stapel opnieuw een universeel thema: familie.
Eigenlijk vindt zijn nieuwe voorstelling zijn oorsprong in het televisieprogramma Verborgen verleden waar Huub Stapel (67) begin 2022 in te zien was. Daar bleek dat Stapels vader zich aan het begin van de oorlog een lidmaatschap van de NSB had getekend. Een bijzonder verhaal, waar thuis nooit over gesproken werd. Tegelijkertijd herinnert Stapel zich een ‘fantastische vader’. Hij vroeg cabaretier en Jan Beuving (40) om de tekst te schrijven van Alleen Familie, plus een aantal liedjes. Het resultaat is een hilarische, ontroerende en meeslepende voorstelling, die dit keer ook zeer persoonlijk is.
Huub: “Ik wilde dat een jong iemand de tekst zou schrijven voor deze solo. En Jan schrijft zo tranentrekkend mooi. Naast mijn eigen familieverhaal zijn er een aantal liedjes, maar natuurlijk ook conferences over familiesituaties waar we bijna allemaal wel eens mee te maken hebben: een familieweekend bijvoorbeeld.”
Jan: “Ik hoop met het schrijven van Alleen Familie mijn twee liefdes bij elkaar te brengen. Ik ben cabaretier, maar ook een enorme toneelliefhebber. Het mooie is dat Huub een mengvorm brengt: het is niet echt cabaret, maar ook geen toneelmonoloog. En Huub is een hele goede acteur, dus daar wilde ik gebruik van maken. Ik heb bijvoorbeeld een monoloog van een Duitse officier voor hem geschreven die alleen maar praat in Shakesperiaanse vijfvoetige jamben. Jij vertelde dat je dat niet makkelijk vond…”
Huub (afgemeten): “Nee. Daar moet ik dan hard op werken. Maar hij gaat er niet uit, hoor.”
Niemand zonder familie
Huub bedacht het thema van de nieuwe solo: familie: “Ik ging zo wat dingen na in mijn familie en had het erover met mijn broers en zus. Er ligt zo veel voor het grijpen: het gaat over armoede, recht en onrecht, de geschiedenis, wie goed en wie fout was. Mijn ouders hielden ontzettend van elkaar en van ons, hun kinderen. Ook mijn talent komt uit de familie: mijn vader kon heel mooi meerstemmig zingen, mijn moeder droeg vaak gedichten voor, ze kende er wel honderd uit haar hoofd. Ze hielden van taal, net als ik. Dus het lag misschien wel voor de hand om na de liefde en het huwelijk het over familie te hebben.”
Jan: “Ja, ik zag ook onmiddellijk de potentie ervan. Want het is een gemene deler: iedereen heeft familie, niemand wordt zonder geboren. Het is door de geschiedenis heen een thema, denk aan familiedrama’s, liefdes, Romeo & Julia is bijvoorbeeld één grote familie- en klassenstrijd. En als je denkt aan een familieweekend op een Waddeneiland, komen de verhalen gelijk boven. Zelfde geldt voor de nazit van een begrafenis. En er is natuurlijk Huub zijn familieverhaal, dat alleen maar beter werd toen er nog meer informatie boven tafel kwam.”
Huub: “De voorstelling is door mijn eigen verhaal diverser geworden, persoonlijker. Het gaat meer de diepte in. Ik ben zelf een sentimentele draak, dus bij de eerste lezing moest ik best even slikken van ontroering. Mijn oudste broer zei: ‘Het is alsof Jan de afgelopen veertig jaar bij ons in de familie heeft geleefd, als een van ons.’ Dat is toch prachtig?”
Van NSB naar verzet
De familiegeschiedenis van de Stapels – afkomstig uit Tegelen, Limburg – werd opgeschud door het tv-programma Verborgen verleden waar Huub begin 2022 aan meedeed. Huub: “Ik dacht dat zou worden ontdekt dat ik Joodse wortels zou hebben, want David Stapel kwam in 1782 terecht in Gendt, bij Nijmegen. Maar we bleven veel later hangen, al bij de Tweede Wereldoorlog. Ik ging naar het archief en uit het dossier dwarrelde een blaadje naar beneden. Het was de inschrijving van mijn vader bij de NSB. Ik herkende zijn handschrift meteen. Nou gaan we het krijgen, dacht ik, straks blijkt nog dat hij mensen heeft verraden of erger. Nu blijkt die geweldige man, die ik zo hoog heb geacht in mijn opvoeding, een monster te zijn. Er werd bij ons thuis maar heel af en toe over de Tweede Wereldoorlog gesproken, maar het woord NSB is nooit gevallen. Van een nicht hoorde we, een jaar of twintig na zijn overlijden, dat het verhaal ging dat pa verliefd was geweest op een dochter van een NSB’er in Groesbeek. Die man had een amusementsorkest waar mijn vader graag bij wilde. Maar dan moest hij wel dat lidmaatschap tekenen. Dat heeft hij dus gedaan. Uiteindelijk is hij via Venlo in Weert beland, waar hij in huis kwam bij de baas van het Limburgse verzet, meneer Dorssers. Daar heeft hij zijn zonde opgebiecht. Die man zei: ‘Dan kun je nu een hoop goed maken.’ En dat heeft hij gedaan. De hele caleidoscoop van wat er in een oorlog kan gebeuren, is mijn vader overkomen: lid van de NSB, krijgsgevangene geweest, hij is ontsnapt en bij het verzet gegaan. Dat die man de oorlog heeft overleefd en ik hier zit, is eigenlijk een wonder.”
Opa Huub
Jan: “Geweldig mooi materiaal voor de voorstelling. Laten we eerlijk zijn: het is geen fijne geschiedenis, maar wel eentje die alles op scherp zet. Dat je denkt: wacht even, ik had een fantastische vader, ik had een hele goede band met hem en dit heb ik nooit van hem geweten. Waarom heeft hij daar altijd over gezwegen? Goede vraag voor de rode draad van Alleen Familie.”
Huub: “Ja, die vraag wordt gesteld in de voorstelling. Of hij ook wordt opgelost? Kom maar kijken!”
Jan: “Er is een antwoord, maar of dat de waarheid is… ‘De waarheid’ en ‘de feiten’ zijn misschien wel twee verschillende dingen. Feit blijft dat hij een fantastische vader was voor Huub. Dus die familiegeschiedenis volg je, want dat is de familie die Huub tenslotte het beste kent, maar ook andere families worden niet ontzien.”
Huub: “Familie is belangrijk voor mij, zeker nu ik opa ben van Scotty, mijn kleindochter. Ze is net twee geworden en ik pas een dag in de week op haar. Laatst heb ik aan mijn zoons gevraagd: hebben jullie een leuke jeugd gehad? Ze zeiden gelukkig volmondig: had niet beter gekund. Ik kan hetzelfde zeggen over mijn eigen ouders. Ondanks dat ik de omgekeerde onderbroeken van mijn oudere broers moest afdragen. Voor mijn tiende verjaardag kreeg ik de fiets waar al drie broers op hadden gereden, maar met nieuwe banden. Mooiste cadeau dat ik ooit heb gehad. Dus ja, ik ken het belang van familie en Jan heeft dat schitterend en grappig verwoord. Ik verheug me ontzettend op het spelen van Alleen Familie.”
De tekst voor dit artikel is geschreven door Rinske Wels