Nieuwe tentoonstelling in Historisch Museum Ter Aar
Waar modern speelgoed meestal is voorzien van een batterij of een accu, moesten de kinderen destijds - de opa’s en oma’s van vandaag - het doen met veel eenvoudiger speelgoed: voor de jongens een houten trein, Bambino of Meccano en voor de meisjes een springtouw of serviesje. En wie geluk had, kreeg een mooie pop voor haar verjaardag of van Sinterklaas.
De Cultuur Historische Vereniging presenteert nu in haar museum een overzicht van een groot aantal poppen in veel verschillende soorten en maten. Voorzitter Flip Vonk: “Wij proberen 4 keer per jaar een nieuwe tentoonstelling in te richten en de schenking van mevrouw Jo Fransen uit Langeraar van 2 poppen in Rijnlandse klederdracht was een goede aanleiding om de geschiedenis van de pop in beeld te brengen.” Verschillende poppen zijn aangekleed met zelfgemaakte kleertjes van mevrouw Akerboom uit Langeraar.
In de oertijd fungeerde de pop als idool, fetisj of amulet. Ze werden gebruikt bij mythische handelingen in dienst van de religie. Chinezen hadden poppen van spek- en zeepsteen met een functie van beschermheilige en werden vaak in een huisaltaartje opgesteld.Bij feestelijke gelegenheden werden ze ook als cadeau gegeven: om geluk te brengen.
Poppen werden meestal gemaakt van eenvoudige materialen: hout, aardewerk, gips en textiel en dan versierd met kralen en ander materiaal.
In Nederland waren bekende poppenmakers: de gebroeders Nolles in Steenwijk. De gebroeders hadden vóór WOll een grossierderij in tabaksartikelen. Toen in de oorlog een schaarste aan tabak ontstond, wilde men het (meestal) vrouwelijke personeel in dienst houden en lieten zij hen lappenpoppen maken van textielresten uit confectiefabrieken. De firma werd voortgezet onder de naam ’Speelgoederenfabriek ’t Poppenrijk’.In de loop van jaren werden de poppen gemaakt van andere materialen: papier-maché en vanaf 1957: polyethyleen en vinyl. De poppen werden op de markt gebracht onder de naam Wildebras.
Jumeaupoppen
Van 1842 tot ca. 1957werden grote hoeveelheden poppen, in verschillende variëteiten, op de markt gebracht door de Franse fabrikant Jumeau. Het is met name de kleding van de poppen, die het meest opvallend was. Kinderen op de hele wereld konden nu zien, hoe Parisiennes van goede huize gekleed gingen. Vanaf1885 maakte Jumeau ook poppen met slaapogen. Aanvankelijk moest het oogmechanisme vanaf de achterzijde van de kop met de hand bediend worden. Pas in 1896 verschijnen de poppen van Jumeau met ’n eenvoudig mechanisme, zoals we die nu nog kennen, op de markt.
Barbiepoppen
De meest bekende pop is wellicht de Barbie-pop. De Amerikaanse Ruth Handler zag haar dochtertje Barbara spelen met papieren poppen, alsof het volwassenen waren. Dat bracht haar op het idee om een tienerpop te maken. Met haar man (Elliott Handler) richtte ze de firma Mattell op, zocht samenwerking met grote modehuizen zoals Dior, St. Laurent en Balenciaga, die voor Barbie een uitgebreide garderobe maakten: uitgaansjurken, maar ook alledaagse en sportieve kleding.
Het museum van de Historische Vereniging bevindt zich aan de Westkanaalweg 118 (Naast de Aardamse brug) en is geopend op zondagen van 14.00 tot 16.00 uur. Ook op woensdag- en zaterdagmiddag (14.00 tot 16.00 uur), maar dan uitsluitend op afspraak via: reserverenmuseumteraar@gmail.com
Loek Sassen